Gıdaya Uygun Plastik Hammadde Çeşitleri
Günlük hayatımızda plastik en çok yer verdiğimiz hammaddeler arasında yer alıyor. Spor yaparken kullandığımız plastik muglar, öğlen ofisimizde kullandığımız plastik tabldot yemekler, su içtiğimiz plastik pet şişler, mutfakta kullandığımız plastik saklama kapları, ev hanımlarının vazgeçilmezi tupperware mutfak gereçleri, makyaj malzemeleri, çocuklarımızın plastik oyuncakları…
Dünyada gün içerisinde yaklaşık 500 milyon ton plastik üretimi ve bunun üçte birini son kullanıcı olarak bizim tükettiğimizi göz önüne alırsak, sağlığımız için plastik hammadde seçiminde çok dikkatli olmalıyız.
Sağlıklı plastik numaraları, Zararlı plastik numaraları, Plastik numaraları ve anlamları, En iyi plastik kaç numaradır, Polietilen mi polipropilen mi, Polipropilen gıda ambalajı, Plastik ambalaj özellikleri, Polikarbon damacana nasıl yapılır, Geri dönüştürülebilen plastik malzemeler, en çok merak edilen soruların arasında geliyor.
Gıdaya uygun plastik hammaddeler;
PETE veya PET – Polietilen Tereftalat
PET, günümüzde en yaygın plastik malzeme adıdır. Daha çok içecek şişelerinde, deterjan ve temizlik ürünü şişelerinde kullanılmaktadır. Ayrıca sıvı kristal, vitrin, halıl, giysi, gitar ve piyano gibi nesnelerin cilalanmasında da kullanılır. Bu nedenle, bu malzeme filamente geri dönüştürülmeye uygundur, ancak içinde depolanan gıdalardan ve sıvılardan koku ve tatları emer, bu da PET’i filamente geri dönüştürmenizi engelleyebilir. Ayrıca, PET plastik ekstrüzyon için değil üflemeli kalıplama için tasarlanmıştır (ekstrüderin içinde kolayca akmadığı için tercih edilmez).
Polietilen Tereftalat; Su, meyve suyu, ağız gargarası, kola şişeleri, plastik yağ şişlerinde kullanılıyor. Her ne kadar PET güvenli kabul edilsede, pet imalatında zehirli metal olan antimon ve brom kullanılır. Güneş ışığına, yüksek ısıya veya değişik pH düzeylerine maruz kalması sonucunda PET yapısında bozulma olur ve toksik madde salınımına neden olur. Bu durum insan sağlığı için çok zararlı olabilir. İnsan sağlığı için Plastik pet şişlerin içinde bulunan sıvıları mümkün olduğu kadar kısa süre içerisinde tüketmelisiniz. Ayrıca içinde bulunan sıvı plastik ve hammaddenin hava ile temasını kesebilmek için ağzını kapalı tutmalısınız.
HDPE – Yüksek Yoğunluklu Polietilen
Diğer bir yaygın plastik hammadde olan, gıda ve/veya sıvılara sızma riskinin düşük olduğu HDPE yani Yüksek yoğunluklu Polietilen. Bu malzeme en fazla çocuk oyuncakları, yoğurt kapları, plastik sürahiler, su şişeleri, şampuan şişeleri ve benzeri ürünlerin yapımında kullanılmaktadır. Geri dönüştürülmüş HDPE çoğunlukla kalem, plastik kereste, plastik çit, piknik masaları ve şişeler için kullanılır. HDPE hammadde olarak filamente dönüştürülmeye uygundur, ancak filamente dönüştürülmesi kolay değildir; akışkan bir hammadde olmasına karşın özel soğutma sistemi gerektirir.
V veya PVC – Polivinil Klorür
PVC plastikler, çok fazla zararlı kimyasallar içerir. Bu malzeme genellikle sıhhi tesisat boruları, yer döşemesi, pencereler ve tıbbi ekipmanların yapımında kullanılır. PVC hammadde olarak zararlı kimyasallar içermesi sebebi ile kendi başınıza geri dönüştürmesi tavsiye edilmez. PVC, yalnızca onu döşeme, panel ve yol kenarı oluklarına dönüştüren özel programlar tarafından geri dönüştürülür. PVC içerisine katılan fitalatlar yani ftalatlar insan sağlığı için zararlıdır.
Ftalatlar, plastikleri daha dayanıklı hale getirmek için kullanılan bir grup kimyasaldır. Genellikle plastikleştiriciler olarak adlandırılırlar. Bazı ftalatlar, plastik ambalaj, bahçe hortumları ve tıbbi borular gibi ürünlerin yapımında kullanılır.
İnsanlar ftalat içeren ürünlerle temas etmiş yiyecekleri yiyip içerek ftalatlara maruz kalırlar. Çocuklar etrafta emekler ve birçok şeye dokunur, sonra ellerini ağızlarına sokar. Bu elden ağza davranışı nedeniyle, tozdaki ftalat parçacıkları çocuklar için yetişkinlerden daha büyük bir risk olabilir. Bir kişinin vücudunda ftalatlar, vücudu hızla idrarla terk eden yıkım ürünlerine (metabolitlere) dönüştürülür.
LDPE – Düşük Yoğunluklu Polietilen
LDPE plastik hammadde çeşitleri arasında en güvenli ve temiz plastiktir. Esnek ve ince dokusu ile bilinir. Genellikle bakkal poşetleri, plastik ambalajlar, dondurulmuş gıda kapları ve yiyecek saklama şişeleri gibi ev eşyalarında bulunur. LDPE geri dönüştürülebilir, ancak erimiş haldeki davranışı ve genellikle geldiği öğelerin şekli nedeniyle filamente geri dönüştürülmesi önerilmez Geri dönüştürülmüş LDPE genellikle çöp kutularında, panellerde, mobilyalarda, döşemelerde ve balonlu naylonlarda kullanılır. İnsan sağlığüı için tespit edilen büyük bir zararı buluınmamaktadır. Fakat her kimyasal ürün gibi %100 sağlıklı olduğu söylenemez.
PP – Polipropilen
Plastik hammaddeler arasında bilinen bir diğer güvenli plastik PP’dir. Bu malzeme sağlam bir dokuya sahiptir ve genellikle tupperware, şurup şişeleri, ilaç şişeleri ve yoğurt kaplarında kullanılır. Mutfak gereçlerinin vazgeçilmezi olan tupperware PP hammaddesi ile üretilir.
Orijinal Tupperware nasıl anlaşılır?
Orijinal Tupperware nasıl anlaşılır? sorusunun cevabı ise altında geri dönüşüm okları içerinde 5 rakamının yazması gerekmektedir.
Gerçek Tupperware malzemesiPP – Polipropilen‘dir. Sahte tupperware ürünleri üzerinde 5 numarası bulunmamaktadır. Sahte ve sağlıksız plastiklerin altındageri dönüşüm okları içerinde 7 rakamı ve OTHER yazar. Tupperware nereden alınır sorusunun en uygun cevabı; resmi sitesinde bulunan Tupperware Kataloğundan ürünü kontrol ederek sipariş verebilirsiniz.
Son olarak 7 numara plastik tupper olarak bir ürün bulunmamaktadır. Eğer satın aldığınız tupperware marka plastiğin altında 7 numara var ise muhtemel sahte bir ürün lütfen bu ürünü kullanmadan iade edin…
Tupperware resmi satış sitesine ulaşmak için
Ayrıca mikrodalgaya uygun gıda kaplarının yapımında da kullanıldığı için ısıya dayanıklıdır. Bu yüzden PP hammaddeden üretilen plastikler; Mikrodalga Fırının İçine Koymamanız Gereken Şeyler arasında yer almaz.
Mikrodalga fırına plastik kap konur mu? sorusunun cevabı PP ise Evet’tir. PP’nin yüksek ısı toleransı vardır, bu da onu sıcak yiyecekleri veya mikrodalga fırın gerektiren yiyecekleri paketlemek için ideal bir malzeme haline getirir. Bunun nedeni PP’nin yüksek erime noktasıdır – PP’nin çalışma sıcaklığı aralığı 146 °C’ye kadar çıkar, mikrodalgada kullanılabilir ve sıcak doldurma sıcaklığı yaklaşık 125C°C’ye kadardır. Ek olarak, PP malzemeler genellikle yeniden kullanım için güvenli kabul edilir ve yeniden ısıtılabilir – bu nedenle önceden hazırlanmış yemekler veya paket servis kapları gibi uygulamalar için bu malzeme idealdir.
PP, filamente geri dönüştürülmek için uygundur (geri dönüştürmek istediğiniz öğeye bağlı olarak) ve genellikle paletler, buz kazıyıcıları, tırmıklar ve akü kabloları gibi ağır hizmet öğelerine geri dönüştürülür.
PS – Polistiren
Bu malzeme günlük plastiğinizdir, köpük içecek kaplarında, plastik kaplarda, yalıtımda, ambalaj malzemelerinde, yumurta kartonlarında ve tek kullanımlık yemek takımlarında bulunur. Bazıları, sızıntı ve geri dönüştürülebilirlik açısından kötü bir şöhrete sahiptir. Özellikle köpük bardaklarda sıcak kahve ve çay içmek çok zararlıdır.
Diğer / Muhtelif Plastikler
SPI 7, 1 ila 6 kategorisine girmeyen her türlü plastik olarak görülmektedir. Çeşitli plastikler genellikle naylon, , güneş gözlükleri, bilgisayar kasaları ve kompakt disklerde bulunur. Bu aslında tüm ilginç plastikleri içerdiğinden en önemli kategoridir. Harika mühendislik ve yüksek performanslı olanların tümü 7’ye karşılık gelir. Muazzam bir çeşitlilikten oluşur (Naylon6 ve diğer naylon türleri, PEEK, PEKK, PEI, TPU, PC, çok daha fazlası). Bu kategoriyi tanımlamak çok daha zordur, ancak çok fazla zarar potansiyel vardır. BPA ve yeni bir bisfenol türü olan BPS içeren bir çok plastik hammadde bu sınıfta yer alır. BPA’nın birçok zararından en bilineni aşırı kilo yani obezite ve yüksek/düşük insülin direncine neden olmasıdır.
Plastik hammadde çeşitleri konusunda daha fazla bilgi için tıklayınız.
Sağlıklı Plastik Numaraları (Zararlı olarak azdan çoğa sıralama)
- Plastik Değer 4; Düşük Yoğunluklu Polietilen (Low Density Polyethylene) (LDPE)
- Plastik Değer 5; Polipropilen (Polypropylene) (PP)Plastik
- Plastik Değer 1; Polietilen Terefitalat ( Polyethylene Terephthalate) (PET)
- Plastik Değer 2; Yüksek Yoğunluklu Polietilen (High Density Polyethylene) (HDPE)
- Plastik Değer 3; Polyvinil Klorür (Polyvinyl Chloride) (PVC)
- Plastik Değer 6; Polistiren (Polystyrene) (PS)Plastik
- Plastik Değer 7; Diğer
