Bu makalemizde plastik kalıp çeşitleri inceleyeceğiz. Günümüzde imalat sektöründe çok çeşitli plastikler kullanılmaktadır ve her üretim metodu genellikle üretilen mamulü tam anlamıyla kaplayabilen özel bir üretim süreci gerektirir. Plastik bir parça üretecekseniz ilk yapmanız gereken şey hangi kalıplama türü ile üreteceğinize karar vermektir. Plastik Enjeksiyon Kalıbı imalatında Plastix Mold olarak sizlere yardımcı olabilmekteyiz. Makalemizde 5 farklı türdeki plastik kalıp çeşidinin avantajları ve uygulamalarını inceleyeceğiz.

Şişirme Kalıplama – Şişe gibi içi boş olan nesnelerin üretiminde kullanılır

Bu kalıp tipi, cam üflemede olan bütün adımların benzerini içermektedir. Bir parisonun (ısıtılmış plastik kütle, genellikle bir tüp) hava ile şişirilmesi suretiyle uygulanır. İstenen şekli meydana getirebilmek adına hava, plastiği kalıba doğru iter ve kalıp soğutulduktan sonra plastik kalıbın içerisinden çıkarılır.

Şişirme işlemi, yüksek adetlerde üretilmek istenen ve aynı zamanda tek parça halinde üretilmesi hedeflenen ürünlerin üretimi için tasarlanmıştır. Eğer çok fazla sayıda plastik şişe üretmek istiyorsanız şişirme kalıbı üretim şekli tam size göredir. Şişirme kalıbı ile çok düzgün, ince çeperli kap ve şişeleri çok ekonomik olarak üretebilirsiniz.

Sıkıştırma Kalıbı – otomotiv sektörü parçaları gibi daha büyük parçalar için kullanılır

Bu kalıplama şekli, adından da anlaşılacağı üzere ısıtılmış plastik parçanın ısıtılmış bir kalıp üzerine yerleştirildikten sonra sıkıştırılmasıyla ürün elde etmeyi amaçlamaktadır. Kürleme adı verilen ön ısıtma işlemi parçanın bir bütün halinde çıkmasın sağlar. Diğer kalıplama sistemlerinde olduğu gibi, parça işlemi tamamlandıktan sonra parça kalıptan çıkarılır. Kaplama amacıyla plastik malzeme kullanılıyorsa, parça çıkarılmadan önce kaplanarak çıkarılır.

Bu kalıplama yöntemi kullanarak ürün elde etmek, termoset reçineler gibi yüksek mukavemetli bileşiklerin yanı sıra cam elyafı ve takviyeli plastikler için çok uygundur. Basınçlı kalıplamada kullanılan malzemelerin üstün mukavemet özellikleri, onu otomotiv endüstrisi için paha biçilmez bir süreç haline getirmektedir.

Ekstrüzyon Kalıplama – Borular ve pipetler gibi uzun içi boş uygulamalar için kullanılır

Diğer kalıplama biçimleri, plastik reçineleri bir şekle sokabilmek için kalıba erimiş halde enjekte ederken, bu işlem, erimiş plastiği doğrudan bir kalıba döküm yoluyla yerleştirir. Nihai ürünün şeklini bir kalıp değil, döküm şekli belirler. 

Ekstrüzyon kalıplama, eritilmiş plastiğin sabit kesitli bir döküm içerisine iletilmesidir. Bir çok farklı şekilin elde edilebilmesi için kullanılabilecek etkin bir metoddur. Plastik katı haldeyken yani plastik hammade halindeyken eritilip daha sonra yeniden katılaştırıldığından, yalnızca termoplastikler ekstrüzyon yöntemi ile üretilebilir. Ekstrüzyon kalıplama metodu ile üretilmiş bir boru soğuduktan sonra yuvarlanmak suretiyle yahut kesilerek sevke hazır hale getirilebilir.

Plastik Enjeksiyon Kalıbı – Yüksek adetli ve yüksek kaliteli parça üretimi için kullanılır

Plastik Enjeksiyon Kalıbı, tüm enjeksiyon ve kalıplama tekniklerinin açık ara en çok kullanılanıdır. Plastik enjeksiyon kalıpları boyut olarak farklılık gösterirler ve basınç veya tonaj bazında derecelere sahiptirler. Yeterince büyük plastik enjeksiyon makineleri kullanılması durumunda araba parçaları dahi enjeksiyon kalıbı ile üretilebilmektedir. Ancak ufak plastik enjeksiyon makinelerinde cerrahi uygulamalar için kullanılabilecek daha hassas parçalar da üretilmektedir. Tüm bu faktörlere ek olarak tasarım yapan mühendisler için esnekliği sağlayan, enjeksiyon kalıplama işinde kullanılabilecek çok fazla plastik hammadde çeşidi vardır.

Uygulanan süreç aslında oldukça basittir; ancak istenen parçanın karmaşıklığına göre süreci karmaşık hale getiren bir çok geliştirme uygulanabilmektedir. Genellikle çelik hammaddeden yapılan plastik enjeksiyon kalıpları, parçaları oluşturabilmek için plastik zerk edileceği boşlukları içerir. Erimiş plastik kalıba enjekte edilerek bu boşluklar doldurulur. Kalıp soğutulur ve parçalar itici pimlerle kalıptan dışarı çıkarılır. Bu işlem mutfağımızda kullandığımız, nihai ürünü oluşturmak için doldurulan ve ardından soğutulan bir jölenin kabından çıkarılmasına çok benzerdir.

Plastik Enjeksiyon Kalıbı imalatında, kalıp üretim maliyetleri nispeten yüksektir; bununla birlikte, parça başına maliyet çok düşüktür. Düşük parça maliyetinin yanı sıra hammadde ve kaplama seçenekleri, günümüz üretim teknolojilerinde plastik enjeksiyon kalıbının popüler hale gelmesini sağlamıştır.

Rotasyonel Kalıplama (Rotomolding) – büyük, içi boş, tek parça ürünler için kullanılır

Bu kalıplama metodunda, kalıbın içini kaplamak ve parçayı oluşturmak için yüksek sıcaklıklar ve dönme hareketi kullanır. Kalıbın dönüşü, eşit duvarlı ürünler oluşturan merkez kaç kuvveti oluşturur. Su tankları gibi büyük içi boş ürünler için çok ideal bir metod olup pek de hızlı bir üretim şekli değildir. Ancak, bu tür spesifik ürün uygulamaları için çok hatırı sayılır derecede ekonomik ve bütçe dostu bir işlemdir ve diğer kalıplama türlerinden daha ucuza mal olduğunu belirtmek gerekir. Bu kalıplama metodunda elde edilen ürün için çok az malzeme israf edilir ve yolluklar gibi üretim sonrası artan malzeme genellikle yeniden kullanılabilir, bu da rotasyonel kalıplama metodunu ekonomik ve çevresel açıdan uygun bir üretim metodu haline getirir.